Gwiazdy zegarowe - geometrycznie

Data ostatniej modyfikacji:
2011-02-28
Autor: 
Krzysztof Omiljanowski
pracownik IM UWr
Poziom edukacyjny: 
gimnazjum
szkoła średnia z maturą
szkoła profilowana zawodowa
Dział matematyki: 
geometria syntetyczna
Rysunek utworzono za pomocą programu C.a.R.

 

Na cyferblacie o promieniu R zaznaczamy n 'godzin', zaczynając numerację od zera.
Gdy wędrujemy po tarczy, zaczynając od 0, krokiem k i łączymy odcinkami co k-tą 'godzinę', dostajemy gwiazdę G (n, k).
Pobaw się tarcza zegara i zobacz, jak ciekawe gwiazdy można na niej otrzymać.

 

Rysunek utworzono za pomocą programu C.a.R.
Można przesuwać suwaki i 'wypełnione' punkty.

 

Niektóre z tych gwiazd są wielokątami foremnymi wypukłymi, a inne - wielokątami foremnymi gwiaździstymi.
Dalej przez gwiazdę będziemy rozumieć tylko łamaną, a nie obszar przez nią wyznaczony.
Ten obszar nazwiemy obszarem wyznaczonym przez obwiednię gwiazdy, którą zobaczysz, przesuwając w lewo suwaki: ['ozdobniki'] i [Z >].

Zbadajmy dokładniej kilka gwiazd.
(Poniższe zadania nie wymagają znajomości trygonometrii.)

 


 

 G (8, 3)

Gwiazda G (8, 3) ma osiem boków tworzących łamaną 036147250.
(Punkty podpisujemy liczbami.)

W poniższych zadaniach wyznacz wskazane wielkości w zależności od R.
Na rysunku przesuwaj wolno suwaki - zobaczysz podpowiedzi do tych zadań. Ale podpowiedzi mogą być mylące, jeśli masz inny pomysł rozwiązania.
Zbadaj najpierw kąty, by dostrzec trójkąty podobne.

Zadanie 1. Wyznacz długość boku a gwiazdy G (8, 3) (np. długość odcinka 03).

Wskazówka 1.1. Najpierw wyznacz długość odcinka 01.

 

Rysunek utworzono za pomocą programu C.a.R.
Można przesuwać suwaki i 'wypełnione' punkty.

 

Zadanie 2. Wyznacz promień r koła wpisanego w gwiazdę G (8, 3), tzn. koła stycznego do każdego boku.

Przesuń w lewo suwaki: ['ozdobniki'] i [Z >]. Zobaczysz łamaną będącą obwiednią tej gwiazdy. Jest to łamana, która ma 16 wierzchołków: osiem ponumerowanych 0, 1, ..., 7 i osiem 'wgięć' bez nazw.

Zadanie 3. Wyznacz promień R' 'okręgu wgięć' gwiazdy G (8, 3).

Zadanie 4. Wyznacz pole P wielokąta wyznaczonego przez obwiednię gwiazdy G (8, 3).

Wokół środka S widać mały wielokąt foremny (wypukły). Nazwijmy go wielokątem wewnętrznym.

Zadanie 5. Wyznacz bok aw wielokąta wewnętrznego gwiazdy G (8, 3).

Wskazówka 5.1. Wyznacz promień Rw okręgu opisanego na wielokącie wewnętrznym.

 


 

 G (8, k)

Odczytaj z rysunku własności pozostałych gwiazd dla n = 8. Wyniki zapisz w poniższej tabeli.
(Jeśli wygląd G (8, 4) cię przeraża, pomiń ten przypadek.)

 

Rysunek utworzono za pomocą programu C.a.R.
Można przesuwać suwaki i 'wypełnione' punkty.

 

 G (8, k)

karR' Paw Rw
1      
2      
3      
4      
5      
6      
7      

 


 

 G (12, k)

Wśród gwiazd G (12, k) najciekawszą jest G (12, 5).

Zadanie 6. Dla G (12, 5) wyznacz:
   –   bok a,
   –   promień r okręgu wpisanego,
   –   promień okręgu wgięć R',
   –   pole P ograniczone obwiednią,
   –   bok aw wielokąta wewnętrznego,
   –   promień Rw okręgu opisanego na wielokącie wewnętrznym.

 

Rysunek utworzono za pomocą programu C.a.R.
Można przesuwać suwaki i 'wypełnione' punkty.

 

Zadanie 7. Wyznacz wielkości z zadania 6 dla gwiazd G (12, k).

 G (12, k)

karR' Paw Rw
1      
2      
3      
4      
5      
6      
7      
8      
9      
10      
11      

 


 

 G (24, 11)

Zadanie 8*. Dla G (24, 11) wyznacz:
   –   bok a,
   –   promień r okręgu wpisanego,
   –   promień okręgu wgięć R',
   –   pole P ograniczone obwiednią,
   –   bok aw wielokąta wewnętrznego,
   –   promień Rw okręgu opisanego na wielokącie wewnętrznym.

 

Rysunek utworzono za pomocą programu C.a.R.
Można przesuwać suwaki i 'wypełnione' punkty.

 

 


 

Powyższe zadania (choć dość trudne) nie wyjaśniają na czym polega 'tajemnica' zegarowych gwiazd. Bowiem ich 'tajemniczość' ukryta jest w arytmetyce, o czym piszemy w tekście Gwiazdy zegarowe – arytmetycznie.

 


 

Powrót na górę strony